महिलांसाठी आर्थिक नियोजन : खुद्द जिजाऊ ते स्मार्ट गुंतवणूकी

“पैसा म्हटलं की मनात गडबड, पण प्लानमधली हिशेबाची गाडी खडतरच असते! – ”

स्टेज १ : बजेटिंग म्हणजे काय, गोड भाकरी की तिखट चटणी?

आपण घर चालवत असताना काय विचार करत असतो – आज मी दोन रुपये वाचवले म्हणजे दोन रत्नेश्वरी जास्त मिळणार! पण खरं बजेटिंग म्हणजे हातातल्या पैशांची भाकरी – ती नीट फिरवली नाही, की करपते… अगदी पिशवीला भोक पडल्यासारखं!
म्हणून बजेटिंग हे तसं भुतासारखं वाटतं, पण ते घरातलं लाइट बिल घसरण्यापेक्षा आवश्यक आहे!

• मासिक खर्चाच्या लिस्टवर रंगीत पेनाने चिर्कुट-अनावश्यक खर्च ओळखा
• काय महत्त्वाचं आणि काय ‘ऑफर आहे म्हणून’ घेतलं, त्याची तुलना करा
• प्रत्येक महिन्यात किमान १०% पैसा ‘आपत्ती फंड’ म्हणून वेगळा ठेवा

स्टेज २ : गुंतवणूक – सोनं, शेअर, की शेजारच्या सूनबाईची सल्ला?

आई म्हणते, “पैसा जमेल तो सोन्यात टाक”, आजच्या आर्थिक लाटेत गुंतवणूक म्हणजे सोन्याच्या कानात, शेअर मार्केटच्या हुमात आणि डिजिटल जोमात!
बायका जरा गुंतवणुकीबाबत शंका घेतात – ‘म्युच्युअल फंडाचा’ बॅनर दिसला की “ते तर रिस्की होईल!”
पण, गुंतवणूक बरोबर केले तर स्वराज्य स्वतःच्या हातात. म्हणून पोतडीत फक्त भात न ठेवता, थोडं एसआयपी आणि थोडं एफडी पण ठेवा!

• मासिक SIP सुरू करा (₹५०० ह्या वर तेल, तुरी, आणि गुंतवणूक – तिळगुळ सारखं रोज)
• PPF, RD, FD, आणि गोल्ड – २०% विविध गुंतवणूकीत ठेवा
• बाजारातला फंड काय आहे ते जरा ‘बार्शीचा वारा’ घेऊन तपासून ठेवा
• सोनेही ठेवा, पण पैशांना ‘सोन्यासारखं’ वाढवा

स्टेज ३ : स्वावलंबन – “सावर तिने संसार”, आता सावर तिनं गुंतवणूक!

स्वावलंबन म्हणजे स्वतःपायी पाऊल पुढे टाकणं. वडीलधाऱ्यांच्या आणि माहेरच्या बचतीकडून ते स्वप्नांच्या ‘रीईन्व्हेस्टमेंट’पर्यंत महिलांनी ‘स्वतंत्र बजेट ते स्वतंत्र गुंतवणूक’ साधलं पाहिजे. फार्स टिप: नवऱ्यानी दिलेले खर्चाचे excuses कामाचे नाहीत – बायकोने स्वतःचं ‘करिअर प्लानिंग’ घरातच सुरू केलं पाहिजे!

• आपत्कालीन निधी (emergency fund) ३ महिन्याच्या खर्चासारखा बाजूला ठेवा
• आरोग्य विमा आणि मुदत विमा – स्वतःच्या अर्थपातळीतून घ्या
• गृहिणी असाल तरी ‘घरकामाचा’ गुंता आर्थिकदृष्ट्या मोजा – फुर्सतीला प्रशिक्षित व्हा (YouTubeवर शिकायला हरकत नाही!)
• बाजारातल्या महिला-मुद्रा योजना, स्टार्टअप, आणि इतर सरकारी योजना तपासा

स्टेज ४ : आर्थिक साक्षरता – “बायका पैशांची हिशेब शिकायला लागल्या की, गृहसंसाराला बॅंक संपली!”

आर्थिक साक्षरता हे स्वावलंबनाचं विद्यापीठ – गुंतवणूक कशी, कर वाचवावा कसा, क्रेडिट कार्डसाचं ‘मगजमारी’ टाळा!
महिलांनी ‘फायनान्शिअल लिटरेसी’ शिकायला सुरुवात केली, की घरातल्या टेबलवर ‘पेमेंट’चं बोलणं कमी होईल!

• आर्थिक सल्लागाराचा सल्ला घ्या, काही प्रश्न मनात राहिले तर…
• परतीच्या वाटेवर ‘मराठी महिला’ आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र होण्यासाठी रोज छोट्या पावलांनी चालू लागल्या पाहिजेत
• क्रेडिट कार्डचे फालतू ऑफर्स टाळा, त्या ‘कॅशबॅक’चे नादात बजेट हरवू नका!
• मदराची फंडिंग योजना, स्त्री शक्ती योजना, डिजिटल साक्षरतेचे कोर्स पाहून आर्थिक जीवनात गुंतवणूक करा

द मॅजिक रेसिपी : आर्थिक नियोजनासाठी खास फार्स टिप्स

• घरच्या खर्चाची लिस्ट फ्रीजवर लावली, की नवऱ्याचा चेहरा बघून रोज मजा येईल!
• ऑनलाइन बँकिंगपासून सुरक्षित पासवर्ड्सपर्यंत – स्वतःची ‘डिजिटल अद्यतने’ तपासून ठेवा
• सोन्याचा भाव घेताना ‘पोराचा’ हट्ट आणि गुंतवणुकीचं ‘बैल’ वेगळं सांभाळा
• भारतातल्या सरकारी योजनांची माहिती मिळवून फायदा घ्या
• स्मार्टफोनमध्ये ‘बजेटिंग’ ऐप्स वापरून तुमचं आर्थिक गणित सोन्यासारखं ठेवा