भारतीय संस्कृतीत सोन्याचे विशेष महत्त्व आहे. केवळ दागिन्यांसाठीच नव्हे तर गुंतवणुकीच्या दृष्टीनेही सोने हा एक महत्त्वाचा पर्याय मानला जातो. महागाईच्या काळात आणि आर्थिक अनिश्चिततेच्या वेळी सोने हे एक सुरक्षित आश्रयस्थान मानले जाते. परंतु आज अनेक पर्याय उपलब्ध असताना, कोणत्या माध्यमातून सोन्यात गुंतवणूक करावी हा प्रश्न अनेकांच्या मनात असतो.
भौतिक सोने (Physical Gold)
फायदे:
भौतिक सोन्याची सर्वात मोठी खासियत म्हणजे ते तुमच्या हातात असते. दागिने, नाणी किंवा बार्सच्या रूपात तुम्ही सोने खरेदी करू शकता. पारंपरिकदृष्ट्या भारतीयांना भौतिक सोन्यावर जास्त विश्वास असतो. लग्न-विवाहाच्या वेळी दागिन्यांचा वापर होऊ शकतो. आपत्कालीन परिस्थितीत तत्काळ पैशात रूपांतरित करता येते.
तोटे:
भौतिक सोन्याची सुरक्षा ही एक मोठी समस्या आहे. चोरी होण्याचा धोका नेहमी असतो. बँक लॉकर भाड्याने घ्यावे लागते. मेकिंग चार्जेस आणि विक्रीच्या वेळी कमी दर मिळतो. शुद्धतेची खात्री करणे कठीण असते. GST आणि इतर कर भरावे लागतात.
गोल्ड ETF (Gold Exchange Traded Funds)
फायदे:
गोल्ड ETF हा आधुनिक युगातील उत्कृष्ट पर्याय आहे. हे शेअर बाजारात व्यापार होते आणि अगदी एक ग्रॅम सोन्याच्या बरोबरीचे युनिट खरेदी करता येते. कोणतेही मेकिंग चार्जेस नाहीत. तत्काळ खरेदी-विक्री करता येते. डिमॅट खात्यात सुरक्षितपणे ठेवता येते. शुद्ध सोन्याच्या दरावर आधारित असते.
तोटे:
डिमॅट खाते आवश्यक असते. ब्रोकरेज फी भरावी लागते. भौतिक सोन्याप्रमाणे हातात घेता येत नाही. तांत्रिक कौशल्य आवश्यक असते. शेअर बाजाराच्या वेळेतच व्यापार करता येतो.
फायदे:
गोल्ड फंडामध्ये SIP च्या माध्यमातून नियमित गुंतवणूक करता येते. व्यावसायिक व्यवस्थापकांकडून व्यवस्थापन होते. छोट्या रकमेतूनही सुरुवात करता येते. ऑनलाइन सहज खरेदी-विक्री करता येते. टॅक्स बेनिफिट्स उपलब्ध असतात.
तोटे:
फंड व्यवस्थापन फी भरावी लागते. एक्झिट लोड असू शकतो. बाजाराच्या चढ-उताराचा परिणाम होतो. NAV च्या आधारावर दर ठरतो.
कोणता पर्याय निवडावा?
नवशिक्यांसाठी: जर तुम्ही गुंतवणुकीत नवीन असाल तर गोल्ड म्युच्युअल फंड योग्य राहील. SIP च्या माध्यमातून हळूहळू पोर्टफोलिओ वाढवू शकता.
अनुभवी गुंतवणूकदारांसाठी: गोल्ड ETF चांगला पर्याय आहे. कमी खर्चात जास्त नियंत्रण मिळते.
पारंपरिक विचारसरणीसाठी: भौतिक सोन्यात गुंतवणूक करा, परंतु प्रमाणित दुकानातूनच खरेदी करा आणि सुरक्षिततेची योग्य व्यवस्था करा.
शिफारस
एकाच पर्यायावर अवलंबून न राहता मिश्र दृष्टिकोन अवलंबा. 40% भौतिक सोने (दागिन्यांसह), 35% गोल्ड ETF आणि 25% गोल्ड म्युच्युअल फंड असा विभाजन करू शकता. हे प्रमाण तुमच्या आर्थिक परिस्थिती आणि जोखीम घेण्याच्या क्षमतेनुसार बदलू शकता.
