REITs म्हणजे काय?
Real Estate Investment Trusts (REITs) म्हणजे एक विशेष प्रकारची गुंतवणूक योजना आहे जी तुम्हाला रिअल इस्टेट सेक्टरमध्ये अप्रत्यक्षपणे पैसे गुंतवण्याची संधी देते. साध्या भाषेत सांगायचे झाले तर, अनेक गुंतवणूकदारांचे पैसे एकत्र करून ते व्यावसायिक रिअल इस्टेट प्रॉपर्टीजमध्ये गुंतवले जातात.
REITs हे विशेषत: व्यावसायिक इमारती, शॉपिंग मॉल्स, ऑफिस कॉम्प्लेक्स, हॉस्पिटल्स, डेटा सेंटर्स आणि वेअरहाऊसेस यांसारख्या मोठ्या प्रॉपर्टीजमध्ये गुंतवणूक करतात. या प्रॉपर्टीजमधून मिळणारे भाडे आणि इतर उत्पन्न गुंतवणूकदारांमध्ये वाटले जाते.
REITs चे मुख्य फायदे
1. कमी गुंतवणुकीत मोठे फायदे
थेट प्रॉपर्टी खरेदी करण्यासाठी लाखो रुपयांची गरज असते, पण REITs मध्ये फक्त हजार-दोन हजार रुपयांपासून सुरुवात करता येते. हे छोट्या गुंतवणूकदारांसाठी एक चांगला पर्याय आहे.
2. नियमित उत्पन्न
REITs कडून तुम्हाला नियमित डिव्हिडेंड मिळतो. कायद्यानुसार REITs ला त्यांच्या निव्वळ नफ्याच्या किमान 90% भाग गुंतवणूकदारांना वितरित करावा लागतो.
3. तरलता (Liquidity)
शेअर बाजारात REITs चा व्यापार होतो, त्यामुळे तुम्ही कधीही ते विकत घेऊ किंवा विकू शकता. थेट प्रॉपर्टी विकण्यासाठी महिने लागू शकतात, पण REITs काही मिनिटांत विकता येतात.
4. व्यावसायिक व्यवस्थापन
अनुभवी व्यवस्थापन टीम तुमच्या पैशांची देखभाल करते. तुम्हाला प्रॉपर्टी मेंटेनन्स, भाड्याची वसुली किंवा कायदेशीर कामांची चिंता करावी लागत नाही.
5. पारदर्शकता
REITs नियमित वित्तीय अहवाल प्रकाशित करतात, त्यामुळे तुम्हाला तुमच्या गुंतवणुकीची स्थिती नेहमी कळते.
1. बाजाराच्या जोखमी
शेअर बाजारातील चढउतारामुळे REITs च्या किमती वाढू-घटू शकतात. रिअल इस्टेट मार्केट खालावली तर नुकसान होऊ शकते.
2. मर्यादित नियंत्रण
थेट प्रॉपर्टी मालकीत तुम्हाला पूर्ण नियंत्रण असते, पण REITs मध्ये तुम्ही फक्त एक गुंतवणूकदार आहात.
3. व्याज दरांचा प्रभाव
व्याज दर वाढल्यास REITs वर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो कारण उधार पैशांची किंमत वाढते.
4. कर निहितार्थ
REITs मधून मिळणाऱ्या डिव्हिडेंडवर आयकर भरावा लागतो, जो तुमच्या आयकर स्लॅबनुसार असतो.
REITs vs थेट प्रॉपर्टी गुंतवणूक
गुंतवणुकीची रक्कम
थेट प्रॉपर्टीसाठी 20-30 लाख रुपयांची गरज असते, तर REITs मध्ये 10000 रुपयांपासून सुरुवात करता येते.
तरलता
प्रॉपर्टी विकण्यासाठी 6-12 महिने लागू शकतात, पण REITs काही मिनिटांत विकता येतात.
देखभाल
थेट प्रॉपर्टीची देखभाल, दुरुस्ती आणि भाड्याची वसुली तुम्हाला स्वतः करावी लागते. REITs मध्ये हे सर्व व्यावसायिक टीम करते.
विविधीकरण
एकाच प्रॉपर्टीत सर्व पैसे गुंतवल्यास जोखीम जास्त असते. REITs अनेक प्रॉपर्टीजमध्ये गुंतवणूक करतात, त्यामुळे जोखीम कमी होते.
कागदपत्रे आणि कायदेशीर काम
प्रॉपर्टी खरेदीमध्ये अनेक कागदपत्रे, रजिस्ट्रेशन आणि कायदेशीर कामे करावी लागतात. REITs मध्ये फक्त डीमॅट अकाउंट आणि ट्रेडिंग अकाउंट पुरेसे आहे.
निष्कर्ष
REITs ही एक उत्कृष्ट गुंतवणूक पद्धत आहे जी तुम्हाला कमी पैशात रिअल इस्टेटचे फायदे मिळवून देते. जरी काही जोखमी असल्या तरी योग्य संशोधन आणि दीर्घकालीन दृष्टिकोन ठेवून REITs मधून चांगले परतावे मिळवता येतात.
नवीन गुंतवणूकदारांसाठी REITs हा एक आदर्श पर्याय आहे कारण यामध्ये कमी पैसे, कमी झंझट आणि व्यावसायिक व्यवस्थापन मिळते. तथापि, कोणतीही गुंतवणूक करण्यापूर्वी योग्य संशोधन करणे आणि वित्तीय सल्लागारांचा सल्ला घेणे महत्वाचे आहे.
